ΑΦΙΔΝΕΣ

Τοποθεσία:
Ένα ακόμα ορεινό χωριό της Β.Α. Αττικής είναι οι Αφίδνες. Βρίσκεται 360 μέτρα υψόμετρο και απέχει 34 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Συνορεύει προς τα Ανατολικά με το Καπανδρίτι και το Πολυδένδρι, τα Νότια με τον Άγιο Στέφανο και τη λίμνη του Μαραθώνα ,Βόρεια με τη Μαλακάσα και την Πάρνηθα. Από το 2010 υπάγεται στο Δήμο Ωρωπού.

Ιστορία:
Στα αρχαία χρόνια οι Αφίδνες ήταν μια από τις δώδεκα πόλεις που ίδρυσε ο Κέκροπας. Ο Θησέας συνένωσε τις πόλεις και δημιούργησε το κράτος της Αθήνας. Το όνομα τους το χρωστούν στον τοπικό ήρωα Άφιδνο.  Η ονομασία σε πληθυντικό αριθμό (Αφίδναι), δηλώνει περισσότερους του ενός οικισμούς.

Η ακρόπολη των αρχαίων Αφιδνών βρίσκεται σήμερα στη θέση Κοτρώνι στο Καπανδρίτι. Εκεί βρέθηκε μεσσελλαδικό νεκροταφείο (2000π.χ.-1600π.χ.). Σύμφωνα με το μύθο η μεγάλη ομορφιά της Ελένης ήταν η αφορμή ο Θησέας μαζί με το φίλο του Περίθο να απαγάγουν την Ελένη στη μικρή ηλικία των δώδεκα χρονών και να τη φέρουν στην ακρόπολη των Αφίδνων. Μαζί της απέκτησε σύμφωνα με το μύθο μια κόρη την Ιφιγένεια. Στον Άφιδνο ,όταν αργότερα ο Θησέας με τον Περίθου πήγε στη Θεσπρωτία ,για μια απαγωγή και πάλι, να φέρει από το Άδη την Περσεφόνη, εμπιστεύθηκε την Ελένη και τη μάνα του, την Αίθρα. Ο Δέκελος πάλι πρόδωσε στα αδέλφια της Ελένης ,τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη, πού ήταν η Ελένη. Τα δύο αδέλφια πολιόρκησαν την ακρόπολη των Αφιδνών, ελευθέρωσαν την Ελένη και αιχμαλώτισαν την Αίθρα και την οδήγησαν μαζί με την Ελένη στη Σπάρτη, η οποία αργότερα την ακολούθησε και στην Τροία. Ο Άφιδνος στη μάχη τότε τραυμάτισε τον Κάστορα στο δεξί μηρό. Αργότερα όμως όταν ο Μεσθενέας , βασιλιάς των Αθηνών δέχθηκε φιλικά τους Διόσκουρους, ο Άφιδνος τους υιοθέτησε και τους μύησε στα Ελευσίνια μυστήρια.

Κοντά στο Κοτρώνι Καπανδριτίου υπάρχει ένας άλλος λόφος (που ανήκει) στις Αφίδνες και που οι σύγχρονοι Αφιδναίοι, πιστεύουν ότι εκεί ήταν τα προπύλαια των αρχαίων Αφιδνών. Σύμφωνα με την παράδοση στο Κοτρώνι αυτό οι Αθηναίοι έκρυψαν το θησαυρό της πόλης το 480 π.χ. για να το σώσουν ,όταν οι Πέρσες κατέλαβαν την Αθήνα πριν τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Στην πεδιάδα που απλώνεται κάτω από το λόφο αυτό, προς τον παράδρομο της Εθνικής οδού όπου το κτήμα Κουτσούκου σήμερα, στα αρχαία χρόνια σύμφωνα με προφορική μαρτυρία γινόταν παζάρι. Εκεί λοιπόν απεκάλυψε και ο Οδυσσέας τον Αχιλλέα ντυμένο γυναίκα και όχι στη Σκύρο, όπως λέει ο μύθος και τον υποχρέωσε να ακολουθήσει τους Έλληνες στον Τρωικό πόλεμο.

Οι Αφίδνες απετέλεσαν δήμο της Ανδριανίδος, Αιαντίδος, Λεοντίδος και Πτολεμαιδος φυλής. Από τις Αφίδνες καταγόταν ο στρατηγός Καλλίμαχος ένας από τους δέκα στρατηγούς που έλαβαν μέρος στη μάχη του Μαραθώνα το 490 π.χ. Παραχώρησε μάλιστα τη θέση του στη αρχιστρατηγία ,στο Μιλτιάδη για να δώσει τη μάχη ,στη διάρκεια της οποίας έπεσε ηρωικά. Από εδώ είχαν την καταγωγή τους και πολλοί άλλοι Αφιδναίοι στα αρχαία χρόνια πιο γνωστοί από αυτούς ήταν οι δυο τυραννοκτόνοι, ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτων που σκότωσαν τον Ίππαρχο το γιο του Πεισίστρατου και έφεραν τη Δημοκρατία στην αρχαία Αθήνα (Αριστοτέλους, Αθ. Πολιτεία 18,3,1). Η Αφίδνα κατά την ιστορική εποχή ήταν από τους μεγαλύτερους δήμους της Αττικής.

Τα όνομα Κιούρκα εμφανίζεται στην εποχή της Φραγκοκρατίας. Το 1383 πιθανόν να εγκαταστάθηκε στην περιοχή, η φάρα των αρβανιτών με επικεφαλής τον Κιούρκα μαζί με τους Λιόσηδες, Μαλακασαίους Μαζαρακαίους από τους Καταλανούς για να ενισχύσουν τη άμυνα του δουκάτου των Αθηνών όπως αναφέρει ο Μπίρης. Πιθανόν όμως ο Νέριος Ατζαγιόλι εισβάλοντας στη Αττική έπρεπε να αποκόψει το δρόμο από Αθήνα προς Θήβα, ώστε να πολιορκήσει την Ακρόπολη και στην προσπάθειά του αυτή εγκαθιστούσε φρουρές όπως μαρτυρούν τα τοπωνύμια της περιοχής και συμπεραίνει ο Πέππας στο βιβλίο του. Στη θέση Μπελέτσι (Φελλεύς) κορυφή της Αν. Πάρνηθας τοπωνύμιο που αναφέρεται στη βορειοαλβανική φυλή των Καστράτι ίσως υπήρχε φρυκτωρία.

Στους πρόποδες της Παρνηθας μαρτυρούνται τα τοπωνύμια Λιοσάτι (Κοκκινόβραχος) και Κιούρκα. Οπωσδήποτε όμως βρίσκεται η φάρα των Κιούρκα, του Σχηματάρι, του Λιόπεσι, εγκατεστημένη από το 1418-1420 στην περιοχή, από τον Αντώνιο Ατζαόλι, όπου μαζί με τους αρβανίτες στη Μαλακάσα, Κακοσαλέσι, Συκάμινο, Μαρκόπουλο, Μάζι, Καπανδρίτι, Μπουγιάτι υπερασπίζουν το δρόμο για τη Χαλκίδα και τον Ωρωπό.

Επανεμφανίζεται το όνομα Αφίδνες το 1890 από τον Χαρίλαο Τρικούπη όταν οι σιδηροδρομικοί σταθμοί λάμβαναν αρχαία ονόματα.

Από το 1845 ανήκε στο δήμο Μαραθώνα ως το 1912 όποτε με την ονομασία Κιούρκα (λεγόταν και Κιουρκάτι) απετέλεσε ξεχωριστή κοινότητα στην οποία υπήχθησαν το Μπουγιάτι 1912, Άγιος Στέφανος ως το 1928, Λιοσάτη 1912 που το 1927 ονομάστηκε Κοκκινόβραχος, ο Άγιος Μερκούριος από το 1928 ως το 1940, η Ζοργιάνη από το 1928 ως το 1929 που αποσπάστηκε. Μετονομάστηκε Αφίδνη το 1919. Στην απογραφή του 1920, ως Κοινότητα Αφίδνης είχε 903 κατοίκους (821 η Αφίδνη και 82 το Λιοσάτι). Το 1961 αναγνωρίστηκε ο Σταθμός Αφιδνών ως οικισμός το 1981 η Δροσοπηγή, το 1991 η Αγία Τριάδα (Διεθνής Ιπποκράτειος Πολιτεία).

Στη δεκαετία του ’70 δημιουργείται ο Οικοδομικός Συνεταιρισμός Υγειονομικών Διεθνής Ιπποκράτειος Πολιτεία και ο πρότυπος οικισμός της, από τέσσερις αξιόλογους οραματιστές. Δύο γιατρούς τον Γεώργιο Κράτσα και Σπύρο Δοκουμεντζίδη και τον Νίκο Σταμπολίτη και Γεώργιο Νάστο δύο φτωχόπαιδα που με τις προσπάθειές τους εργαζόμενοι τη μέρα ίδρυσαν το πρώτο νυχτερινό γυμνάσιο της Αθήνας, το τελείωσαν και σπούδασαν ο ένας Νομική και έγινε Νομικός Σύμβουλος στον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών και ο άλλος την Ανωτάτη Εμπορική Σχολή και έγινε οικονομολόγος και επιχειρηματίας.

Το 1975 πριν τη έγκριση του νέου Συντάγματος της χώρας δημιουργήθηκε με Υπουργική Απόφαση ο Πρότυπος Οικισμός με αυστηρά πλαίσια, της Διεθνούς Ιπποκρατείου Πολιτείας, σε έκταση 7.500 στρεμμάτων, με μέσο υψόμετρο 600μ., στις παρυφές της Πάρνηθας κάτω από τη κορυφή Μπελέτσι (Φελλεύς κατά την αρχαία ονομασία του με υψόμετρο 840μ.) και στη περιοχή γύρω από τη μεταβυζαντινή εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Ήταν η τελευταία άδεια κατάτμησης μέσα σε δάσος, που δόθηκε πριν την εφαρμογή του νέου Συντάγματος του 1975, με το οποίο απαγορεύτηκαν εντελώς οι κατατμήσεις. Έτσι ένας νέος οικισμός ήρθε να προστεθεί υπό την αιγίδα της Κοινότητας Αφιδνών. Παρόλα αυτά, μία κάπως συστηματική οικοδομική δραστηριότητα στην Ιπποκράτειο Πολιτεία, άρχισε πρακτικά στη διάρκεια της δεκαετίας του 1990. Στην απογραφή του 1991 είχε 40 κατοίκους.

Στην απογραφή του 2001 η Κοινότητα Αφιδνών εμφανίζεται με 2422 μόνιμους κατοίκους (1653 οι Αφίδνες, 323 ο Σταθμός Αφιδνών, 170 ο Κοκκινόβραχος, 143 η Δροσοπηγή, 84 η Ιπποκράτειος Πολιτεία και 49 η Κοσμοθέα. Υπάγεται στη Νομαρχία Ανατολικής Αττικής.

Ενδιαφέροντα:
Το χωριό είναι πνιγμένο στο πράσινο. Πυκνά δάση από πεύκα καλύπτουν τον ορεινό όγκο στις παρυφές της Πάρνηθας ενώ περήφανα ελάφια επιβιώνουν και σήμερα. Ένα ήρεμο χώρο αναψυχής αποτελεί η ωραία τεχνητή λίμνη στην περιοχή της Αγίας Τριάδας, όχι πολύ μακριά από το ομώνυμο εξωκκλήσι. Ξεκουράζει το μάτι του ο επισκέπτης, στο πυκνό πράσινο του δάσους και γεμίζει τα πνευμόνια του με το οξυγόνο, ενώ αισθάνεται το δέρμα του να δροσίζει. Τη γραφικότητα της λίμνης και την ατάραχη ομορφιά της συμπληρώνουν, οι πάπιες που σαν μικρές πριγκίπισσες κολυμπούν στα καθαρά νερά της. Το χειμώνα το τοπίο αλλάζει. Το χιόνι δίνει μια λευκή καθαρότητα καθώς σκεπάζει το τοπίο που παραμένει πάντα ήρεμο και μας περιμένει.

Εκτός από το εξωκκλήσι της Αγίας Τριάδος χωμένα στο δάσος είναι και άλλα εξωκκλήσια, όπως του Αγίου Μερκουρίου και τα μοναστήρια της Βαιοφόρου και της Παναγίας της Μυρτυδιώτισσας όπου οι μοναχές ασκούνται στο λόγο του Θεού μέσα στη ηρεμία της φύσης μακριά από το πολύβουο πλήθος. Ένα εξωκκλήσι του Αγίου Γεωργίου συναντάμε στην είσοδο του χωριού στον παράδρομο της εθνικής οδού. Στην άλλη πλευρά της Εθνικής οδού στον παράδρομο για το Καπανδρίτι υπάρχει το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Στο κέντρο του χωριού στη μικρή πλατεία όπου και η παλιά βρύση είναι κτισμένη και η μεγάλη πετρόκτιστη εκκλησία του χωριού αφιερωμένη στην κοίμηση της Παναγίας, γιορτάζει στις 23 Αυγούστου στα εννιάμερα της. Ενώ παραπλεύρως έχει κτιστεί το παρεκκλήσιο του Αγίου Φανουρίου. Εκτός από τους χώρους για πνευματική τροφή ,οι Αφίδνες διαθέτουν και χώρους σωματικής απόλαυσης ωραίες ταβέρνες με φρέσκα κρέατα, αλλά και πιο εξοχικά στο Κατσιμίδι. Για άλλου είδους διασκέδαση υπάρχουν διάφορες αίθουσες εκδηλώσεων.

Το έδαφος είναι ημιορεινό και καλύπτεται από καλλιέργειες και δασώδεις εκτάσεις. Οι κάτοικοι απασχολούνται ως εργάτες στις βιομηχανίες και βιοτεχνίες της περιοχής, καθώς και στη γεωργία. Στην περιοχή των Αφιδνών μπορείτε να προμηθευτείτε φυτά και λουλούδια από τα φυτώρια που θα βρείτε στον παράδρομο της εθνικής οδού και στη παλιά εθνική οδό. Στο παράδρομο της Εθνικής οδού επίσης υπάρχει για τους λάτρεις της ταχύτητας πίστα καρτ αυτοκινήτων. Κοντά στη λίμνη του Μαραθώνα λειτουργούν και τα διυλιστήρια της Ε.Υ.Δ.Α.Π.

Στις Αφίδνες δραστηριοποιείται ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αφίδναι 2000, o Φελλεύς και ο Σύλλογος Οικιστών Ιπποκρατείου Πολιτείας. Υπάρχει ακόμα και το ιδιωτικό μουσείο Καλλίμαχος. Λειτουργεί δημόσιο Δημοτικό σχολείο και νηπιαγωγείο. Τα παιδιά του Γυμνασίου – Λυκείου μεταφέρονται καθημερινά στα σχολεία του Καπανδριτίου. Επίσης λειτουργεί και ιδιωτικό σχολείο.

Σήμερα γίνονται γνωστές για τα πρώτα διόδια που συναντάμε στον οδικό άξονα της Εθνικής οδού Αθηνών – Λαμίας και τον αγώνα των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής για την κατάργησή τους.

Πηγές:
http://www.oropos.gov.gr/o-dimos/dimotikes-enotites/afidnai/item/afidnai.html (Βαρνάβα-Καραγιάννη Ελένη)
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%86%CE%AF%CE%B4%CE%BD%CE%B5%CF%82
http://www.rotise.gr/erotisi/afidnes-attikis.html#ixzz1eMcC9rCw